Tóm tắt: Trong bối cảnh chuyển đổi số và gia tăng gian lận thuế, việc xác định khoản chi được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp trở thành yếu tố then chốt bảo đảm minh bạch tài chính và công bằng nghĩa vụ thuế. Trên cơ sở tổng hợp dữ liệu thanh tra thuế giai đoạn 2018–2024 và phân tích các quy định pháp luật hiện hành, chuẩn mực kế toán cùng thực tiễn áp dụng, bài viết chỉ ra sự thiếu đồng bộ giữa hệ thống pháp luật thuế và pháp luật liên quan, cùng khoảng trống trong tiêu chí xác định khoản chi hợp lý, điều kiện chứng từ và hình thức thanh toán. Các hành vi gian lận như mua bán hóa đơn khống, hạch toán chi phí cá nhân, lập quỹ sai mục đích được minh chứng cụ thể. Bài viết đề xuất sửa đổi Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp theo hướng lượng hóa tiêu chí chi phí, sử dụng chuẩn mực kế toán làm tham chiếu và thiết lập cơ chế đối thoại, giám sát liên ngành. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa định hướng cải cách pháp luật thuế theo hướng minh bạch - thực tiễn - khả thi, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý thuế và hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ tốt hơn.
Từ khóa: Chi phí được trừ, Quản lý thuế, Thanh tra thuế, Thuế thu nhập doanh nghiệp