Học viện Tư pháp: Hội nghị khoa học “Áp dụng pháp luật về đất đai, nhà ở trong hoạt động hành nghề công chứng, đấu giá”

Ngày 29/8, tại Phường Phan Thiết (Tỉnh Lâm Đồng), Khoa Đào tạo Công chứng viên và các chức danh tư pháp khác, Học viện Tư pháp – Bộ Tư pháp đã long trọng tổ chức Hội nghị khoa học “Áp dụng pháp luật về đất đai, nhà ở trong hoạt động hành nghề công chứng, đấu giá”.

Ông Nguyễn Trường Thiệp, Phó Giám đốc Học viện kiêm Phụ trách Cơ sở tại TP. Hồ Chí Minh; TS. Phạm Thị Thúy Hồng, Trưởng Khoa Đào tạo Công chứng viên và các chức danh khác tới dự và điều hành Hội nghị.

Ông Nguyễn Trường Thiệp, Phó Giám đốc Học viện kiêm Phụ trách Cơ sở tại TP. Hồ Chí Minh phát biểu khai mạc Hội nghị

Cùng dự có Ông Nguyễn Cảnh Tuyến, Phó Trưởng Phụ trách Cơ sở tại Hồ Chí Minh, Học Viện Tư Pháp; TS. Lại Thị Bích Ngà, Phó Trưởng Khoa Đào tạo Công chứng viên và các chức danh khác – Học viện Tư pháp; TS. Lê Thị Hương Giang – Trưởng Bộ môn đào tạo Nghề Đấu giá; ThS. Võ Xuân Cường, Trưởng Bộ môn Đào tạo Công chứng viên và các chức danh tư pháp khác Cơ sở tại TP Hồ Chí Minh – Học viện Tư pháp.

Quang cảnh Hội nghị

Về phía đại biểu khách mời tham dự có: Công chứng viên Nguyễn Thanh Đình, UVTV, Trưởng ban chuyên môn Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam; Ông Trần Thanh Phương, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu pháp lý và công chúng ILPAI, nguyên Trưởng khoa Đào tạo Công chứng viên và các chức danh khác, Học viện Tư pháp; Ông Dương Văn Tám,  Giám đốc Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh Lâm Đồng; Công chứng viên Nguyễn Hồ Phương Vinh, Phó Trưởng Ban chuyên môn – Hội Công chứng viên TP. Hồ Chí Minh.

TS. Phạm Thị Thúy Hồng, Trưởng Khoa Đào tạo Công chứng viên và các chức danh khác phát biểu

Cùng với sự tham gia của lãnh đạo các Bộ môn, Tổ nghiệp vụ tại Cơ sở TP. Hồ Chí Minh – Học viện Tư pháp và các đại biểu, thầy cô giáo là giảng viên cơ hữu, giảng viên thỉnh giảng và đại diện học viên các khoá, lớp đào tạo nghề công chứng, đấu giá thuộc Học viện Tư pháp.

Công chứng viên Vũ Thế Quyết, Trưởng Văn phòng Công chứng Vũ Thế Quyết, tỉnh Đồng Nai phát biểu

Với tham luận “Thực trạng áp dụng pháp luật đất đai, nhà ở trong hoạt động hành nghề công chứng”, Công chứng viên Vũ Thế Quyết, Trưởng Văn phòng Công chứng Vũ Thế Quyết, tỉnh Đồng Nai nhận định: Việc công chứng các giao dịch về quyền sử dụng đất, nhà ở chiếm một tỷ lệ lớn trong tổng số các giao dịch có yêu cầu công chứng. Việc hoàn thiện chế định của pháp luật về đất đai, nhà ở liên quan đến hoạt động công chứng là một nhiệm vụ hết sức cấp bách. Đồng thời, phải mang tính thường xuyên nhằm phục vụ cho việc tra cứu, khai thác thông tin về quyền sử dụng đất, nhà ở; về hạn chế giao dịch của quyền sử dụng đất, nhà ở; chủ sử dụng, chủ sở hữu. Việc triển khai đồng bộ các giải pháp nêu trên là tiền đề quan trọng trong việc xây dựng một nền công chứng hiện đại, chuyên nghiệp đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số, góp phần xây dựng thị trường về quyền sử dụng đất, nhà ở minh bạch, bền vững, lành mạnh. Đồng thời, bảo vệ hiệu quả quyền, lợi ích hợp pháp của các bên tham gia giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, nhà ở được cung cấp dịch vụ công chứng.

TS. Lê Thị Hương Giang – Trưởng Bộ môn đào tạo Nghề Đấu giá, Học viện Tư pháp phát biểu

TS. Lê Thị Hương Giang – Trưởng Bộ môn đào tạo Nghề Đấu giá, Học viện Tư pháp nêu quan điểm: Luật đất đai năm 2024 và Nghị định số 102/2024/NĐ-CP ngày 30/7/2024 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai 2024 đã có hiệu lực thi hành sớm hơn so với dự kiến. Tuy nhiên, bên cạnh nhiều quy định tiến bộ, tích cực thì nhiều quy định trong Luật đất đai năm 2024 và Nghị định số 102/2024/NĐ-CP ngày 30/7/2024 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai 2024 đã gây ra nhiều khó khăn, vướng mắc cho tổ chức hành nghề đấu giá.

Công chứng viên Lê Ngọc Tình, Phó Trưởng phòng Công chứng số 2, Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu

Theo Công chứng viên Lê Ngọc Tình, Phó Trưởng phòng Công chứng số 2, Thành phố Hồ Chí Minh: Để có thể đưa ra giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật đất đai, nhà ở trong hoạt động hành nghề công chứng, điều tiên quyết là phải nhận diện đúng những khó khăn, thách thức mà người hành nghề phải đối mặt. Bao gồm cả khía cạnh khách quan và chủ quan để quy định của pháp luật đi vào thực tiễn. Mặc dù Nhà nước có rất nhiều nỗ lực cải cách, hoàn thiện pháp luật về đất đai, nhà ở nhằm đáp ứng đòi hỏi của sự phát triển nhưng nhiều quy định về thủ tục hành chính trong lĩnh vực này còn nhiều phức tạp, chồng chéo và bất cập. Từ khối lượng đồ sộ các văn bản quy phạm pháp luật cho đến các chủ thể có thẩm quyền áp dụng và thực hiện các quy định của pháp luật với nhận thức khác nhau, tư duy pháp lý và cả định kiến chủ quan. Điều này ảnh hưởng trực tiếp nội dung thỏa thuận của các bên trong giao dịch về đất đai, nhà ở.

ThS. Đặng Phi Anh, Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản TP. Hồ Chí Minh phát biểu

ThS. Đặng Phi Anh, Trưởng phòng Hành chính - Tổ chức Trung tâm Dịch vụ bán đấu giá tài sản TP. Hồ Chí Minh đề cập về giá khởi điểm trong các cuộc đấu giá thường không phản ánh đúng giá trị thị trường. Do bảng giá đất của cơ quan nhà nước ban hành cập nhật chậm và thiếu linh hoạt. Điều này dẫn đến tình trạng giá trúng đấu giá cao bất thường, gây hiện tượng “sốt” giá đất, hoặc đấu giá không thành do giá khởi điểm không hấp dẫn. Phương pháp xác định giá khởi điểm còn phụ thuộc nhiều vào yếu tố chủ quan, chưa thực sự bám sát giá trị thị trường đã dẫn đến tình trạng giá khởi điểm quá thấp (dễ gây thất thoát ngân sách) hoặc quá cao (khó thu hút nhà đầu tư, dẫn đến đấu giá không thành công). Việc cập nhật biến động giá đất thị trường chậm, thông tin thiếu minh bạch khiến cho việc định giá gặp nhiều khó khăn. Chưa có cơ chế hiệu quả để kiểm soát, giám sát việc thẩm định giá, có nguy cơ xảy ra thông đồng, móc nối trong quá trình định giá. Chưa có quy định cụ thể về thời điểm bắt đầu định giá đất và ban hành quyết định phê duyệt giá đất, dẫn đến rủi ro thất thu ngân sách nhà nước.

ThS. Võ Xuân Cường, Trưởng Bộ môn Đào tạo Công chứng viên và các chức danh tư pháp khác phát biểu

Các đại biểu cũng nêu ra nhiều vấn đề cùng trao đổi, thảo luận và thống nhất làm cơ sở để áp dụng thống nhất trong hoạt động công chứng hợp đồng mua bán tài sản, đấu giá và kiến nghị sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật hiện hành có liên quan đến hoạt động này. Hội nghị khoa học được Học viện Tư pháp tổ chức nhằm tập trung các đánh giá tổng quan, bao quát được những nội dung và các vấn đề cốt lõi trong việc áp dụng pháp luật về đất đai, nhà ở trong hoạt động hành nghề công chứng, đấu giá hiện nay cũng như thực trạng, khó khăn trong hoạt động công chứng, đấu giá. Qua đó, Khoa Đào tạo Công chứng viên và các chức danh khác sẽ tiếp tục nghiên cứu các vấn đề được thảo luận tại Hội nghị và tổ chức những hoạt động chuyên môn tiếp theo. Đồng thời, xây dựng và đưa ra các giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm

Sự phát triển mạnh mẽ của thị trường bất động sản đòi hỏi hệ thống pháp luật, đặc biệt là Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Công chứng phải được vận dụng thống nhất và chặt chẽ. Quốc hội đã ban hành Luật Công chứng (sửa đổi) năm 2024, có hiệu lực từ 01/01/2025, nhằm tăng cường tính minh bạch, hiệu quả trong hoạt động công chứng, tạo thuận lợi cho giao dịch dân sự. Trong đó, có các giao dịch liên quan đến đất đai và nhà ở.